İş güvenliği zorunluluğu, çalışanların sağlığını korumak ve de iş kazalarını en aza indirmek amacıyla getirilen temel yükümlülüklerden biridir. Bu yükümlülük 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında tüm işverenlere sunulur. Kanuna göre işverenler faaliyet alanlarına ve iş yerinin risk durumuna göre gerekli önlemleri almak zorundadır.
İş güvenliği zorunluluğu yalnızca yasal bir mecburiyet değildir. Bu aynı zamanda sürdürülebilir iş verimliliğinin sağlanması açısından da oldukça önemlidir. İş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamının sağlanması çalışanların motivasyonunu artırırken üretkenliği de destekler. Aynı zamanda iş yeri prestijini de yükseltir. İşverenler, iş kazaları nedeniyle oluşabilecek maddi kayıpların ve hukuki sorumlulukların önüne geçmek için bu konuda hassasiyet göstermelidir.
İş Güvenliği Zorunluluğu 2025
İş sağlığı ve güvenliği, bir mevzuat yükümlülüğü değildir. Bu zorunluluk çalışanların yaşam kalitesini artıran, dolayısıyla iş verimliliğini de direkt olarak etkileyen stratejik uygulamalardan biridir. İş yerlerinde iş güvenliği hizmetlerinin uygulanması, 2025 tarihinden itibaren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının son düzenlemeleriyle birlikte daha sıkı denetime alınmıştır.
İş yerleri İSG hizmetlerini kapsamlı bir biçimde sunmakla yükümlüdür. Bu hizmetleri sunmayan iş yerleri çalışan güvenliğini tehlikeye atarken ciddi idari para cezalarıyla da karşı karşıya kalabilmektedir. Düzenleme kapsamında yeni dönemde, az tehlikeli sınıfta yer alan işletmelerde de belirli yükümlülükler zorunlu bir hâle getirilmiştir.
İşverenlerin dikkat etmesi gereken yükümlülüklerden bazıları şunlardır:
50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan küçük işletmeler için bu zorunluluklar çalışan sayısına bakılmaksızın geçerlidir. Ancak daha önce yalnızca tehlikeli sınıfta yer alan işletmelere uygulanan bazı kurallar artık 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde de uygulanmaktadır.
Bu kapsamda işverenler sorumluluklarını yerine getirmediklerinde para cezalarına ek olarak iş kazalarında da direkt olarak hukuki sorumluluklarla karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle İSG uygulamalarının eksiksiz yürütülmesi hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinde hem de sürdürülebilir iş barışının sağlanmasında oldukça önemli bir yere sahiptir.
İş Güvenliği Uzmanı Zorunluluğu
İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasında en temel aktörlerden biri iş güvenliği uzmanıdır. Her iş yerinde iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu kapsamında değerlendirilen bu hizmet, yalnızca büyük işletmeler için değil, az çalışanı bulunan iş yerleri için de geçerlidir. Bu kapsamda tüm işverenlerin, iş yerinin risk sınıfına göre bir uzman bulundurması zorunludur.
Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2025 yılında yayımlanan son düzenlemeyle birlikte az tehlikeli sınıfta bulunan iş yerlerine yönelik yükümlülükler artırılmıştır. Düzenlemeyle artık sadece tehlikeli ya da çok tehlikeli sınıfta değil; düşük risk taşıyan sektörlerde de uzman görevlendirilmesi zorunluluktur. Bu görevin de yalnızca yetkilendirilmiş İSG profesyonelleri tarafından yürütülmesi gerekmektedir.
İSG hizmetlerinin yasalara uygun bir şekilde sunulması yalnızca cezai yaptırımlardan korunmak için değildir. Bu aynı zamanda iş verimliliğini artırmak ve çalışan bağlılığını güçlendirmek için de oldukça önemlidir. İş yerinde görev alan uzman, iş kazalarının önlenmesi, risk analizlerinin yapılması ve acil durum planlarının oluşturulması gibi birçok konuda danışmanlık yapar.
Bu kişiler iş yeri hekimi ile koordineli çalışır ve eğitim, bilgilendirme, iç denetim gibi faaliyetlerde görev alır. İş yerlerinde iş kazalarının önlenmesinde çalışanlarda bilinç oluşmasında bu uzmanların katkısı büyüktür.
Bu yükümlülüklere uymayan iş yerlerine cezai yaptırımlar uygulanmakta, iş yerleri ciddi para cezalarına çarptırılmaktadır. Ayrıca denetimlerde eksiklikler tespit edildiği takdirde kapatma gibi yaptırımlarla da karşı karşıya kalınması mümkündür. Bu nedenle işverenlerin, iş sağlığı uygulamalarıyla birlikte, nitelikli uzman çalıştırma zorunluluğu şartını da mutlaka yerine getirmesi gerekmektedir.
İş güvenliği uygulamaları hakkında daha detaylı bilgi için Esem OSGB ile iletişime geçebilirsiniz.
