İş Güvenliği Uzmanı

İş güvenliği uzmanı, çalışma alanlarında meydana gelebilecek olası riskleri önceden belirleyerek, bu risklere karşı alınacak olan tedbirleri planlayan kişidir. Bu kişiler çalışanların güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışan güvenliğinin korunması yasal gerekliliklerin yerine getirilmesiyle birlikte iş kazalarının ve meslek hastalıklarının da önlenmesi içindir. Uzman, sürekli analiz, denetim ve eğitim süreçlerini yürüterek çalışma yerlerinin güvenliği olup olmadığını değerlendirir.

İş güvenliği uzmanı aynı zamanda çalışan farkındalığını artırmak amacıyla eğitim programları düzenler ve acil durum planlarının hazırlanmasına katkıda bulunur. Bu uzmanlık, sanayi, inşaat, enerji ve üretim sektörlerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Uzmanın görev tanımı ise risk değerlendirmesi yapmak, tehlike kaynaklarını analiz etmek, iş kazası kayıtlarını inceleyerek önleyici stratejiler geliştirmek gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Uzmanlar iş yerinin güvenlik kültürünü şekillendiren, çalışan sağlığını koruyan ve işletmenin sürdürülebilir başarısına katkı sağlayan kişilerdir.

İş yerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla riskleri tespit eden, önleyici tedbirler geliştiren ve İSG mevzuatına uygun şekilde çalışma koşullarını düzenleyen kişilerdir.

İş sağlığı ve güvenliği kültürünün yerleşmesine olanak tanıyan bu uzmanlık alanı teknik ve idari sorumlulukları içerir. Bu doğrultuda uzman tehlikeli durumları analiz ederek olası kazaları önlemek için denetimler yapar. Aynı zamanda çalışanların bilinçlendirilmesi için eğitimler düzenler.

İş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ile birlikte koordineli çalışmalar yürütür. Bu iki profesyonelin birlikte çalışması, çalışanların fiziksel ve ruhsal bütünlüğünün korunmasının yanında daha güvenli üretim süreçleri oluşturulmasına katkıda bulunur. Aynı zamanda İSG uzmanı, acil durum planlarının hazırlanmasında da etkin bir rol oynar.

İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

• Risk değerlendirmesi yaparak iş yerinde yaşanabilecek tehlike ve olası kaza durumlarını önceden belirler.
• İş kazası veya meslek hastalığı yaşanması durumunda kök neden analizi yaparak önleyici tedbirleri raporlar.
• Çalışanlara yönelik olarak İSG eğitimleri düzenler, çalışanlar arasında bilinçlendirme çalışmaları yapar.
• Acil durum, yangın, tahliye ve ilk yardım planlarını hazırlar, bu planları periyodik olarak günceller.
• Kişisel koruyucu donanım kullanımının takibini yapar, uygunluğu denetler.
• Yasal raporlamaları, tutanakları ve yıllık çalışma planlarını işverene sunar.
• İş yerinde yapılan her değişiklikle birlikte risk analizinin güncellenmesini sağlar.

İSG sertifika sahibi her uzmanın yapmakla yükümlü olduğu bu sorumluluklar kurumun sürdürülebilir güvenlik kültürüne katkı sunmasına olanak tanır.

Çalışma hayatında iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla görev yapan iş güvenliği uzmanı, teknik bilgi ve yasal yetkinliğe sahip profesyonel kişilerdir. Bu unvana sahip olmak isteyenlerin belirli eğitim, sınav ve belge süreçlerinden geçmesi beklenir.

İş güvenliği uzmanlığına başvuracak olan kişinin öncelikli olarak mühendislik, mimarlık veya teknik öğretmenlik bölümlerinden mezun olması ya da fen fakültelerinin belirli bölümlerinden lisans diplomasına sahip olması gerekir. Uzmanlık sürecine girişin ön koşulu bu temel eğitim şartını sağlamaktır.

Uzmanlık sürecinin ilerleme aşamaları şunlardır:

• Adaylar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan eğitim alır.
• Eğitimin tamamlanmasının ardından ÖSYM tarafından düzenlenen yazılı sınava katılırlar.
• Sınavı başarıyla geçen kişiler, C sınıfı iş güvenliği uzmanı belgesi almaya hak kazanır.
• Belirli süre çalışma tecrübesi ve ek eğitimlerle B ve A sınıfı belgeye yükselmek mümkündür.

Bu aşamaların tamamlanmasının ardından kişi, farklı tehlike sınıflarındaki iş yerlerinde görev alabilir. İş güvenliği uzmanı, belge sahibi bir çalışan olmasının yanında güvenlik kültürünü geliştiren, risk analizleri yapan ve çalışanların yaşam kalitesini yükselten kişilerdir.

Bunların yanı sıra yasal mevzuata uygunluğu da denetleyen bu uzmanlar, işveren ve çalışanlar arasında köprü görevi üstlenir. Tüm bu yönleriyle iş güvenliği uzmanı, iş kazalarını azaltmasının yanında verimliliği artırır, çalışanların motivasyonunu ve yaşam kalitesini yükseltir.

İş güvenliği uzmanlığı sınıfları, çalışma ortamlarının risk düzeyine göre belirlenmiştir. Bu sınıflandırma, uzman olarak görev yapan kişilerin yetki sınırlarını düzenleyen bir sistemdir. Sınıflandırma, her uzmanın sahip olduğu bilgi, deneyim ve sorumluluk seviyesini ifade eder.

İş güvenliği uzmanlığında sınıflandırma A sınıfı, B sınıfı iş güvenliği uzmanı ve C sınıfı İSG uzmanı olmak üzere üç temel kategoridir. Bu kategorilerden her biri, farklı tehlike gruplarındaki işletmelere hizmet verebilme yetkisini temsil eder. Sınıflandırma ile iş güvenliği alanında kariyer gelişiminin doğal bir aşaması oluşturulur.

Bu sınıflandırma sisteminin amacı, iş sağlığı ve güvenliği alanında kalite standartlarını korumaktır. Mesleki deneyim kazandıkça ve gerekli sınav süreçleri başarıyla tamamlandıkça bir üst sınıfa geçiş yapabilmek mümkündür. Bu geçişler, belge düzeyini göstermesiyle birlikte uzmanın teknik bilgi, mevzuat hâkimiyeti ve risk değerlendirme becerilerini de yansıtır. Tüm bu yönleriyle iş güvenliği uzmanlığı sınıfları, bir unvan farklılığından ziyade iş yerlerinde güvenli çalışma kültürünün profesyonel biçimde sürdürülmesini sağlayan bir sistemdir.

A sınıfı, B sınıfı ve C sınıfı İSG uzmanı düzeyleri, iş yerlerinin tehlike potansiyeline göre doğru uzmanlık seviyesinin görevlendirilmesine olanak tanır. Böylece çalışan sağlığı korunurken işletmelerin yasal yükümlülükleri de güvenli ve sürdürülebilir biçimde yerine getirilir.

Bu sınıf, iş sağlığı ve güvenliği alanındaki en yüksek yeterliliğe sahip profesyonel düzeydir. Bu uzmanların görev yapma yetkileri çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleridir. Uzmanlar; inşaat, enerji, madencilik, kimya, sanayi gibi yüksek risk barındıran sektörlerde çalışma sorumluluğunu üstlenirler. Aynı zamanda bu sınıf diğer sınıflara göre daha geniş denetim, koordinasyon ve eğitim yetkilerine sahiptir.

A sınıfı düzeyinde görev yapan uzmanlar, risk tespitinin yanında tüm iş güvenliği süreçlerinin planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesinden de sorumludur. Bu doğrultuda uzmanların görev kapsamları arasında acil durum senaryolarının hazırlanması, büyük ölçekli projelerde güvenlik protokollerinin oluşturulması ve İSG yönetim sistemlerinin uygulanması bulunur.

A sınıfı düzeyinde uzman olabilmek için öncelikli olarak B sınıfı belgeye sahip olmak ve belirli bir süre tecrübeyle çalışarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenen özel sınavı başarıyla geçmek gerekir. Böylece uzman, mesleğin en üst seviyesine ulaşırken çalışan sağlığını koruma ve işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirme sürecinde de kritik bir rol üstlenir.

B sınıfı uzman, orta düzeyde tehlike barındıran iş yerlerinde görev yapma yetkisine sahip olan kişilerdir. Bu sınıf, iş güvenliği uzmanlığı sürecinde A sınıfına geçmeden önceki önemli bir aşamadır. B sınıfı iş güvenliği uzmanı görev alanları az tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleridir. Böylece geniş bir sektör yelpazesinde faaliyet gösteren işletmelerin güvenlik denetimlerini ve risk analizlerini gerçekleştirme yetkisine sahip olur.

Bu uzmanlar, çalışma ortamlarında tehlike kaynaklarını tespit eder ve önleyici stratejiler geliştirir. İş kazalarının kök nedenlerini analiz eden uzmanlar, koruyucu önlemlerin uygulanmasını takip ederek çalışanlara güvenlik bilinci kazandıran eğitimler verir.

B sınıfı iş güvenliği uzmanı olabilmek için öncelikli olarak C sınıfı belgeye sahip olunmalıdır. Ardından belirli bir süre bu sınıfta görev yapmak ve Bakanlık onaylı sınavda başarılı olmak gerekir. Bu aşama, uzmanın tecrübesini derinleştirir ve A sınıfı uzmanlık düzeyine geçiş için gerekli altyapıyı oluşturur. Böylece B sınıfı uzmanlar saha deneyimi kazanırken yasal bilgi birikimiyle iş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde kilit bir rol üstlenir.

C sınıfı uzman, iş güvenliği alanında mesleğe henüz yeni başlayan ve az tehlikeli iş yerlerinde görev yapma yetkisine sahip olan kişilerdir. Bu sınıf, uzmanlık sürecinin ilk basamağıdır ve temel bilgi ile uygulama deneyiminin kazanıldığı aşamalardan biridir.

İş yerindeki potansiyel tehlikeleri belirleyerek basit ama etkili önlemler planlayan bu uzmanlar iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini düzenleyerek çalışanların bilinçlenmesini sağlarken olası kazaları önlemeye yönelik tedbirleri de uygular. Görev alanları, yüksek riskli sektörlere göre daha sınırlı olsa bile güvenlik kültürünün yerleşmesi açısından büyük bir öneme sahiptir.

C sınıfı uzman olabilmek için mühendislik, mimarlık veya teknik öğretmenlik gibi bölümlerden mezun olmak gerekir. Ardından Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bir kurumdan İSG eğitimi alınmalıdır. Eğitimin tamamlanmasından sonra ÖSYM tarafından yapılan sınavda başarılı olup, bu belgeyi almaya hak kazanılır.

C sınıfı belge meslekteki ilk adımı temsil eder. Bu belge ile B sınıfı uzmanlığına geçiş için gerekli deneyim altyapısı oluşturulur.